Viện Gallup thống kê về chỉ số vô
cảm[ ít cảm xúc, thờ ơ, bàng quan ]cho người dân ở 150 vùng, quốc gia và lãnh
thổ trên thế giới vào năm ngoái đã xếp Việt Nam vào thứ hạng 13. Một chỉ số
tương đối cao về sự vô cảm của người Việt. Mà không chỉ con số, những hiện tượng,
những vấn nạn xã hội, những đối nhân xử thế hàng ngày đã cho mọi người thấy
ngày nay người ta càng lúc càng sống ít tình cảm đi, thay vào đó là sự thực dụng,
ích kỷ và vô tâm. Nó chứng minh ngược thống kê trên không phải là tào lao.
Âm nhạc Việt Nam thì không thấy
có thống kê cho thấy nó vô hồn ở thứ hạng mấy. Nhưng điều đó không cần con số
thống kê vì ai cũng biết nghệ thuật trong đó có âm nhạc trước hết là một thông
điệp và là tiếng vọng của tâm hồn. Một thứ âm nhạc không hoặc ít cảm xúc thì
cho dù có được điểm trang bằng “dao kéo” kỹ thuật hay kỹ xảo bao nhiêu thì
thông điệp hay tiếng vọng đó sẽ câm nín hay thều thào lạnh nhạt. Kết cục là thứ
âm nhạc đó trở nên nghèo nàn, rẻ tiền hay xa lạ, trơ trẽn, tạm bợ.
Các giải thưởng âm nhạc cuối năm
dội bom rất khủng khiếp về số lượng từ thượng vàng cho đến hạ cám. Từ những tổ
chức kiếm tiền, phong trào cho đến hội chuyên môn với hàng trăm, hàng lũ âm nhạc
xếp hàng duyệt binh để tôn vinh như những cái xác vô hồn đang khoác nhiều y
trang lòe loẹt , sặc sỡ không làm tươi thêm cái xác rỗng của vô cảm đó. Đến nỗi
người ta lo lắng vì sao nên cơ sự này và bảo nhau về những nguyên nhân xa gần về
việc tổ chức những giải thưởng càng nhiều
thì sự tôn vinh càng bị lạm phát.
Nhưng có một lý do chính, chủ đạo
và rất đơn giản đó chính là do chất lượng tinh thần và tâm hồn của nghệ sĩ
trong một xã hội vô cảm thì tất yếu cũng vô cảm. Vô cảm giết chết nghệ thuật
như con nhện giăng tơ diệt mồi vậy.
Vô cảm truyền đi ngẫu hứng vô cảm
về cái đẹp và thiện và chân thành nhưng lại rất nhạy cảm về sự nhạy cảm của
lòng tham , khát vọng về tiền bạc và vật chất và danh tiếng. Tất cả điều đó trở
nên là mục tiêu và cứu cánh chính của người làm nghệ thuật hiện nay. “Hoa thường
héo, cỏ thường xanh tươi”[Nguyễn Trãi]. Điều này thể hiện rất rõ trong môi trường
âm nhạc hiện nay. Những giá trị tầm thường như cỏ rác thì vô số và được ưu thế khoác
áo tươi mới của kẻ trị vì và thống trị.
Sự vô cảm không chỉ đẻ ra sự vô hồn
cho tác phẩm mà còn tạo ra sự vô ý thức của sáng tạo và sự vô tâm về lương tâm
nghệ sĩ. Nó tạo ra môi trường nảy nở của những nhân cách nghệ sĩ rẻ tiền thích
trộm ý tưởng, lắp ghép những mảnh rời sáng tác của người khác, lười biếng tư
duy sáng tạo nhưng lại cao cường về thực dụng, chai lì và ảo tưởng. Cho nên “hình
hài nghệ thuật “ đó, may mà có tạo ra cái đẹp hay cảm hứng nào đó thì chỉ hướng người ta đến dục vọng xác
thịt hơn là khát vọng của tâm hồn. Một người cha-tác giả như vậy làm sao tạo
nên những đứa con-tác phẩm tốt hơn?
Có hoa thì phải diệt cỏ. Có cỏ
thì không có hoa. Khi con người chọn thứ âm nhạc vì đồng tiền và lòng tham về
danh lợi, sung sướng về vật chất và danh tiếng thì sự vô cảm sẽ xanh như cỏ dại
tràn lan tranh dành và làm chết héo những bông hoa đẹp của tâm hồn.
T.M.P