Đó là con số phần trăm về người
nghe có kiến thức âm nhạc : 5% và người nghe không có kiến thức âm nhạc: 95%.
Đây là thống kê chung trên thế giới và đã được thực hiện cách đây hơn một thập
niên. Thời điểm hiện nay chưa thấy có thống kê tương tự để cho thấy tỷ lệ trên có
thay đổi gì không. Nhưng có lẽ con số trên nếu có đổi thay thì chắc không nhiều
trong một thời gian chỉ hơn 10 năm với trong một tình hình âm nhạc càng lúc
càng nghiêng về đơn thuần chỉ để giải trí và chú trọng mục tiêu thương mại trên
cả toàn cầu.
Nhưng đó là con số cào bằng
chung. Có thể thấy dân trí cao một số nước phát triển chắc chắn cao hơn nhiều
con số 5 về kiến thức âm nhạc và ngược lại dân trí thấp các nước kém phát triển
sẽ thấp hơn con số 5 không ít, trong đó hiển nhiên là có Việt Nam. Điều cần nhắc
, đây chỉ là thống kê người nghe chứ không bao gồm luôn những người làm nghề âm
nhạc. Tại sao người làm nghề âm nhạc lại không có kiến thức âm nhạc? Cái điều
vô lý này lại có một số ở những người làm nghề âm nhạc của nước ta mà truyền
thông đã từng đưa thông tin khiến mọi người ngỡ ngàng.
Bên cái vô lý lại là một nghịch
lý.
Có một sự thực là người Việt cũng
rất quan tâm đến âm nhạc và trên hết là rất mê hát hò. Chỉ cần nhìn qua số lượng
rất nhiều các cuộc thi tìm kiếm tài năng âm nhạc và số lượng đông đảo thí sinh
tham dự là có một cơ sở để kết luận. Gần nhất đã có thêm một cuộc thi tương tự
lại nhập khẩu vào VN, lần này nó là phiên bản có nguồn từ Hàn quốc[Ngôi
sao Việt – Lotte VK-Pop Super Star, nghe nói số tiền của giải thưởng có
thể mua được siêu xe]
Có một sự thực khác có thể thấy bằng
cảm tính mà không qua thống kê chắc ít ai phản đối là khá nhiều thanh thiếu
niên Việt dành thời gian cho các phòng karaoke và các công việc vô bổ của fan
club trong những lúc rảnh rỗi hơn các việc học thêm để nâng cao kiến thức phụ
trợ nhưng không kém quan trọng, trong đó có âm nhạc. Và một sự thực nữa không
phải là bằng cảm tính là trong khi các trường dạy nhạc trên toàn quốc đang ngày
vắng bớt các học viên, trong đó có những trường tên tuổi nay có số lượng học
viên giảm xuống đến hơn 1/3 thì số lượng người hát karaoke, người đăng nhập các
trang mạng nghe và thông tin nhạc thị trường
cùng việc ghi danh các cuộc thi ca hát ngày càng tăng.
Cũng là yêu và mê âm nhạc nhưng
sao lại thích chơi và thích thi đấu âm nhạc hơn là học âm nhạc? Câu hỏi này chắc
không khó trả lời.
Người Việt yêu âm nhạc thực ra phần
lớn chỉ là mê hát và thích xem hát. Sự đam mê âm nhạc của quần chúng chỉ giới hạn
đến đó, và động cơ chính của mê hát và thích được hát là bọc lộ của tiềm thức
thực dụng hơn là một tâm hồn nghệ thuật. Bởi lẽ, nghề ca sĩ kiếm ra khá tiền mà
lại được có danh, có phù hoa mơn trớn. Sự biểu lộ vật chất như một con nghiện của
showbiz và sự mê cuồng của công chúng trên các trang mạng về đời tư tình tiền và
hào nhoáng hào quang của ca sĩ cho thấy cái tiềm thức và động cơ mê âm nhạc đó.
Nó phản ánh một khía cạnh xấu xí của người Việt đã được nói đến nhiều: Đi học
không phải vì nhu cầu mở mang kiến thức để làm giàu đời sống tinh thần mà vì mảnh
bằng để tạo dựng quyền thế và danh lợi là chính. Nhưng với nghề ca sĩ thì lại
khác: Mảnh bằng không làm nên ca sĩ ăn khách và thu nhập cao. Vì vậy, động cơ
đi học không còn cho nên không cần phải đi học nhạc vì nó không phải là tiền đề
để nổi tiếng và làm giàu.
Đáp ứng thực tế nhu cầu đó cho
nên nguồn cung của nó là các cuộc thi ca hát ngày càng phình ra về số lượng
nhưng lại teo dần về chất lượng giọng ca trên cái cơ sở nguồn nhân lực dồi dào và
nghịch lý : rất yêu nhạc mà chấp nhận mù nhạc hoặc nghèo nàn kiến thức âm nhạc.
Âm nhạc bị méo mó cũng vì thế. Âm
nhạc bây giờ chỉ có thể là trở thành ca sĩ ăn khách và thần tượng. Âm nhạc chỉ
là những giây phút buông thả trong phòng karaoke dễ chịu và một giấc mơ ca sĩ.
Và không gì ngắn, nhanh và ít cực nhọc hơn việc phải ngồi học nhạc nghiêm túc
và mất nhiều thời gian là các cuộc thi tìm kiếm tài năng âm nhạc. Nó nhanh nổi
tiếng và nhanh có nhiều tiền. Yêu âm nhạc nhiều khi chỉ vì thế: tiếng và tiền.
Mà yêu âm nhạc chỉ vì tiếng và tiền
thì theo định nghĩa của Việt Nam, âm nhạc bây giờ là loại hình gì vậy?
T.M.P
